Od blisko 30 lat banki udzielają kredytów hipotecznych ze zmiennym oprocentowaniem według wskaźnika WIBOR, jednak drastyczny w ostatnim czasie wzrost oprocentowania opartego na WIBORZE spowodował, że wskaźnik ten już wkrótce przestanie być stosowany.
Czym jest WIBOR?
W założeniu, stawka WIBOR ma odzwierciedlać wysokość oprocentowania pożyczek na rynku międzybankowym, innymi więc słowy, wysokość stawki WIBOR odpowiadać ma cenie pieniądza, czyli powinien określać ile wynosić będzie oprocentowanie, gdyby jeden bank chciał pożyczyć pieniądze od drugiego. W tym więc celu, dziesięć największych banków w Polsce podaje wielkości takiego oprocentowania, a po odrzuceniu wielkości skrajnych, z pozostałych wskaźników wyciągana jest średnia arytmetyczna i tak właśnie ustalany jest aktualny WIBOR, który bezpośrednio wpływa na wysokość oprocentowania kredytów hipotecznych ze zmiennym oprocentowaniem.
Banki, które są uczestnikami panelu WIBOR, stawki oprocentowania podają każdego dnia roboczego o godz. 11.00, a cały proces ustalania wartości WIBOR nazywa się fixingiem WIBOR. Powyższe to oczywiście skrócony opis tego jak ustalany jest WIBOR, gdyż kompleksowy i szczegółowy proces wyznaczania WIBOR-u uregulowany został w Regulaminie Fixingu stawek referencyjnych WIBID i WIBOR. Od 2017 r. administratorem stawek WIBID i WIBOR jest GPW Benchmark S.A., a merytoryczny nadzór nad wszystkimi aspektami opracowywania Stawek Referencyjnych pełni Komitet Nadzorczy GPW Benchmark S.A.
Czy wysokość wskaźnika WIBOR jest uczciwa?
Na pierwszy rzut oka wszystko z WIBOR-em wydaje się być w porządku, lecz jak zwykle, „diabeł tkwi w szczegółach”. Wysokość WIBOR-u determinować ma koszt transakcji na rynku międzybankowym, jednak z uwagi na fakt, że takich transakcji praktycznie nie ma, ponieważ banki nie pożyczają sobie wzajemnie pieniędzy, to banki zamiast danych o rzeczywistych transakcjach, podają dane szacunkowe, czyli jedynie przewidują ile takie transakcje mogą kosztować w określonych realiach rynkowych.
Tym więc sposobem, WIBOR nie odzwierciedla rzeczywistych kosztów, lecz koszty hipotetyczne, a jak dodatkowo uświadomimy sobie, że na wysokim WIBORZE zarabiają przede wszystkim banki komercyjne, które mają bezpośredni wpływ na wysokość udzielonych kredytów i pożyczek, można mieć poważne wątpliwości, czy tak ustalany WIBOR jest rzeczywiście obiektywny i sprawiedliwy.
Z uwagi na galopującą inflację, Rada Polityki Pieniężnej rozpoczęła cykl podwyżek stopy referencyjnej, a WIBRO również w tym zakresie nie pozostawał dłużny. Galopujący wskaźnik WIBOR wpłynął w znaczący sposób na wysokość raty kredytu wielu polaków, rujnując ich domowy budżet.
Z tego powodów WIBOR znalazł się w ostatnim czasie pod obserwacją prawników, a do sądów zostały złożone już pierwsze pozwy, które zaprezentowany sposób ustalania WIBOR-u kwestionują. Wskazuje się ponadto, że odwołanie się w umowie kredytowej do zmiennego oprocentowania kredytu, podczas gdy bank nie wyjaśnił w jaki sposób owo oprocentowanie będzie wyliczane i ustalane, stanowi niedozwolone postanowienie umowne i również z tego powodu są względem banków formułowane odpowiednie roszczenia.
Sytuacja osób posiadających kredyt w złotówkach, do złudzenia zaczyna przypominać sytuację zadłużonych we frankach szwajcarskich, jeśli więc i te sprawy będą rozstrzygane na korzyść kredytobiorców, banki znajdą się w niemałych kłopotach.
