Eksperci twierdzą, że według szacunków Związku Banków Polskich (ZBP) w polskich sądach jest aktualnie kilkadziesiąt pozwów w sprawach o WIBOR. Ponadto ZBP spodziewa się w najbliższym czasie wzrostu liczby pozwów.
WIBOR (Warsaw Interbank Offered Rate), to wysokość oprocentowania na rynku międzybankowym, na jaką banki umawiają się, aby udzielać sobie wzajemnie pożyczek. Wysokość WIBOR, wraz ze stopami procentowymi ustalanymi przez Radę Polityki Pieniężnej (RPP), ma bezpośredni wpływ nie tylko na oprocentowanie kredytów detalicznych, ale również na kredyty hipoteczne.
Jak do tej pory do sądów wpłynęło kilkadziesiąt pozwów. Znacznie więcej jest reklamacji składanych w tej materii oraz wezwań przedsądowych, jednak związek dopiero niedawno zaczął prosić banki o dane statystyczne, eksperci twierdzą więc, że w najbliższym czasie można spodziewać się gwałtownych zmian w tym zakresie. Dodają, że przy mocnych oświadczeniach Komisji Nadzoru Finansowego (KNF) oraz Komitetu Stabilności Finansowej (KSF), ryzyko związane z niepowodzeniem pozwu, z którym musi liczyć się złotówkowicz, jest bardzo wysokie. Jednak wzrost stawki WIBOR skutecznie rujnuje budżety domowe Polaków i skłania coraz więcej osób do walki na drodze sądowej z bankiem.
ZBP o decyzji sądu w Katowicach
W listopadzie br. sąd w Katowicach wydał postanowienie o zawieszeniu pobierania przez bank rat w części wyliczanej na podstawie stawki WIBOR. W przestrzeni publicznej pojawiła się wówczas informacja o wydaniu przez Sąd Okręgowy w Katowicach postanowienia o zabezpieczeniu spłaty kredytu hipotecznego udzielonego w złotym mówiącego o tym, iż kredytobiorcy na czas procesu będą musieli spłacać kredyt oparty wyłącznie na marży bez uwzględnienia wskaźnika WIBOR. Postanowienie sądu sprawiło to, że rata kredytu spadła z 6,7 zł do około 1,7 tys. zł. Zrodziło to wśród zainteresowanych wiele pytań, a postanowienie Sądu Okręgowego ulegało wielu nadinterpretacjom.
Warto przeczytać: Co daje usunięcie WIBOR z umowy z bankiem?
Listopadowe postanowienie katowickiego Sądu Okręgowego dotyczyło zabezpieczenia, które czasowo ma regulować, w jaki sposób zobowiązanie będące przedmiotem sporu ma być regulowane do czasu zakończenia procesu. Ekspert twierdzi, że informacje pojawiające się w przestrzeni publicznej dotyczące tego, jakoby sąd uważał, że WIBOR jest nieprawidłowy, są nieprawdziwe, a posługiwanie się takimi tezami jest skrajnym nadużyciem.
Jak do tej pory nie został wydany żaden prawomocny wyrok, który odnosiłby się do problematyki wskaźnika WIBOR. WIBOR jest w pełni licencjonowanym, administrowanym i uznanym przez organy sieci bezpieczeństwa finansowego takie jak Komitet Stabilności Finansowej czy Komisja Nadzoru Finansowego wskaźnikiem referencyjnym i spełnia wszystkie wymogi płynące z unijnych regulacji, w tym rozporządzenia BMR (eng. Benchmark regulation, rozporządzenie dotyczące punktu odniesienia).
Podmioty nie powinny opierać swojej strategii na prawdopodobieństwie, że sąd usunie z umowy wskaźnik WIBOR, zwłaszcza że przewidziany jest obecnie dwuletni okres tranzycji na nowy wskaźnik WIRON, którego wdrażanie rozpocznie się już wkrótce.
KNF o wskaźniku WIBOR
6 grudnia Urząd Komisji Nadzoru Finansowego (UKNF) opublikował komunikat, w którym informował o odnotowywaniu w ostatnim czasie w środkach masowego przekazu wypowiedzi, których osią jest kontestowanie i podważanie wiarygodności wskaźnika referencyjnego stopy procentowej WIBOR.
UKNF wskazywał w nim, że opracowywanie stosowanego w Polsce przez banki i inne podmioty nadzorowane kluczowego dla polskiego rynku finansowego wskaźnika referencyjnego stopy procentowej WIBOR odbywa się zgodnie z wymaganiami określonymi w rozporządzeniu Parlamentu i Rady UE nr 2016/1011 w sprawie indeksów stosowanych jako wskaźniki referencyjne w instrumentach finansowych i umowach finansowych lub do pomiaru wyników funduszy inwestycyjnych (BMR).
W odniesieniu do wypowiedzi medialnych wskazujących na rzekomą manipulację WIBOR eksperci stwierdzili, że manipulowanie wysokością stawek referencyjnych jest czynem zabronionym przepisami rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) nr 596/2014 z dnia 16 kwietnia 2014 roku w sprawie nadużyć na rynku (rozporządzenie MAR). Podkreślali również, że dotychczas na rodzimym rynku finansowym nie uprawdopodobniono ani nie udowodniono nikomu takiej manipulacji, a dopóki do tego nie dojdzie, stawianie podobnych tez należy utrzymywać jedynie w sferze spekulacji.
Zarzutu dotyczącego manipulacji wskaźnikiem referencyjnym WIBOR w żaden sposób nie można uzasadniać prowadzonymi obecnie pracami związanymi z reformą wskaźników referencyjnych. Reforma ta, zmierzająca w kierunku wprowadzenia wskaźników referencyjnych stopy procentowej wykorzystujących wyłącznie dane wejściowe dotyczące transakcji zawieranych z terminem zapadalności określanym jako overnight jest wyrazem globalnego trendu i jako taka jest udziałem wielu rynków finansowych.
WIBOR – postanowienie sądu w Katowicach
Na czas procesu Sąd Okręgowy w Katowicach zawiesił pobieranie przez bank odsetek opartych o wskaźnik WIBOR. To pierwsze takie postanowienie sądu w sporze o wskaźnik WIBOR wykorzystywany do ustalania oprocentowania kredytów w złotych. Do czasu zakończenia postępowania kredytobiorca będzie spłacał wyłącznie kapitał oraz oprocentowanie kredytu oparte o marżę banku. Spowoduje to spadek rat z blisko 6,7 do około 1,7 tysięcy złotych.
Sytuacja ta może doprowadzić do zakwestionowania kredytów, od których klienci zapłacili przez ten czas nawet 100 miliardów złotych odsetek. Zgodnie ze słowami ekspertów może to być problem, prowadzący do największego kryzysu systemu branży bankowej po 1989.
WIRON zamiast WIBOR
Wskaźnik WIBOR już niedługo ma zostać zastąpiony przez indeks WIRON (Warsaw Interest Rate Overnight). Z mapy opublikowanej pod koniec września br. na stronach Komisji Nadzoru Finansowego wynika, że wycofywanie produktów i instrumentów stosujących WIBOR ma nastąpić w 2024 roku. Zakończenie całej reformy planowane jest na 2025 rok.
Metodyka kalkulacji zastosowana w indeksie WIRON jest tożsama z wcześniej opracowanym i publikowanym przez GPW Benchmark indeksem WIRD (wcześniejszy odpowiednik WIRON). KNF wykazuje, że zmiana nazwy indeksu została dokonana, by lepiej odzwierciedlić jego charakterystykę, czyli oparcie na danych reprezentujących transakcje overnight.
